10 dấu hiệu và triệu chứng thiếu sắt

Mặc dù có nhiều loại thiếu máu khác nhau, nhưng thiếu máu do thiếu sắt là phổ biến nhất trên toàn thế giới.

Nguyên nhân phổ biến của thiếu sắt bao gồm bổ sung sắt không đủ do chế độ ăn uống kém hoặc chế độ ăn kiêng, bệnh viêm ruột, tăng nhu cầu sử dụng sắt trong khi mang thai và mất máu kinh nguyệt nặng hoặc chảy máu trong.

Dù nguyên nhân là gì, thiếu sắt có thể dẫn đến các triệu chứng khó chịu ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bạn. Bao gồm sức khỏe kém, mất khả năng tập trung và năng suất làm việc giảm.

Các dấu hiệu và triệu chứng thiếu sắt khác nhau tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh thiếu máu, mức độ phát triển nhanh hay chậm, tuổi và tình trạng sức khỏe hiện tại của bạn.

Trong một số trường hợp, thiếu máu do thiếu sắt không có biểu hiện triệu chứng.

Dưới đây là 10 dấu hiệu và triệu chứng thiếu sắt, bắt đầu từ phổ biến nhất.

1. Mệt mỏi khác thường

Cảm thấy rất mệt mỏi là một trong những triệu chứng thiếu sắt phổ biến nhất, ảnh hưởng đến hơn một nửa số người bị thiếu máu.

Điều này xảy ra bởi vì cơ thể bạn cần sắt để tạo ra một loại protein gọi là hemoglobin, được tìm thấy trong các tế bào hồng cầu. Huyết sắc tố giúp mang oxy đi khắp cơ thể.

Khi cơ thể bạn không có đủ huyết sắc tố, ít oxy đến các mô và cơ bắp của bạn, làm mất năng lượng của chúng. Ngoài ra, tim của bạn phải làm việc nhiều hơn để cung cấp nhiều máu giàu oxy hơn khắp cơ thể, điều này có thể khiến bạn mệt mỏi.

Vì mệt mỏi thường được coi là một phần bình thường của cuộc sống hiện đại, bận rộn, rất khó để chẩn đoán thiếu sắt chỉ với triệu chứng này.

Tuy nhiên, nhiều người bị thiếu sắt dẫn đến thiếu hụt năng lượng khiến bản thân cảm thấy dễ cáu kỉnh, khó tập trung hoặc năng suất kém trong công việc.

2. Xanh xao

Da xanh xao và mí mắt dưới nhạt màu cũng là những dấu hiệu thiếu sắt phổ biến khác 

Các huyết sắc tố trong các tế bào hồng cầu làm cho máu có màu đỏ, do đó thiếu sắt ở mức độ thấp sẽ làm cho máu bớt đỏ. Đó là lý do tại sao da có thể mất đi màu hồng, khỏe mạnh ở những người thiếu sắt.

Sự xanh xao này ở những người thiếu sắt có thể xuất hiện trên khắp cơ thể, hoặc giới hạn ở một khu vực, chẳng hạn như mặt, nướu, bên trong môi hoặc mí mắt dưới và thậm chí cả móng tay 

Đây thường là một trong những dấu hiện đầu tiên các bác sĩ sẽ kiểm tra khi nghi ngờ thiếu sắt. Tuy nhiên, để chắc chắn cần được xác nhận bằng xét nghiệm máu 

Dị ứng thường thấy hơn trong các trường hợp thiếu máu trung bình hoặc nặng 

Ở người bình thường khi kéo mí mắt dưới xuống, lớp bên trong sẽ có màu đỏ đậm, còn nếu có màu hồng nhạt hoặc vàng, điều này cho thấy bạn có thể bị thiếu sắt.

3. Khó thở

Hemoglobin cho phép các tế bào hồng cầu của bạn mang oxy đi khắp cơ thể.

Khi thiếu sắt huyết sắc tố trong cơ thể bạn thấp khiến nồng độ oxy cũng giảm. Điều này có nghĩa là cơ bắp của bạn sẽ không nhận đủ oxy để hoạt động bình thường, chẳng hạn như đi bộ.

Do đó, nhịp thở của bạn sẽ tăng lên khi cơ thể bạn cố gắng lấy thêm oxy. Đây là lý do tại sao khó thở được coi là một triệu chứng phổ biến của thiếu máu.

Nếu bạn thấy khó thở khi làm những công việc bình thường, hàng ngày mà bạn thường thấy dễ dàng, chẳng hạn như đi bộ, leo cầu thang hoặc làm việc nhà rất có thể bạn đang thiếu sắt.

4. Nhức đầu và chóng mặt

Triệu chứng này ít phổ biến hơn so với các triệu chứng khác và thường đi kèm với chóng mặt  

Khi bị thiếu sắt, nồng độ hemoglobin thấp trong các tế bào hồng cầu sẽ khiến không đủ oxy có thể đến não. Do đó, các mạch máu trong não có thể sưng lên, gây ra áp lực và đau đầu.

Mặc dù có nhiều nguyên nhân gây đau đầu, nhưng đau đầu thường xuyên, tái phát và chóng mặt có thể là dấu hiệu của thiếu sắt.

5. Tim đập dồn dập

Tim đập dồn dập hay còn gọi là tim đập nhanh, có thể là một triệu chứng khác của thiếu máu thiếu sắt.

Hemoglobin là protein trong các tế bào hồng cầu giúp vận chuyển oxy đi khắp cơ thể.

Khi thiếu chất sắt, nồng độ hemoglobin thấp có nghĩa là tim phải làm việc vất vả hơn để mang oxy đến các cơ bắp.

Điều này có thể dẫn đến nhịp tim không đều, hoặc cảm giác tim bạn đập nhanh bất thường.

Trong trường hợp cực đoan, nó có thể dẫn đến tim to, bệnh van tim hoặc suy tim. Tuy nhiên, những triệu chứng này có xu hướng ít phổ biến hơn.

6. Tóc, da khô và hư tổn

Da, tóc khô và hư tổn có thể là dấu hiệu của thiếu sắt.

Khi cơ thể thiếu sắt, nó sẽ điều chỉnh lượng oxy đến các chức năng quan trọng hơn, chẳng hạn như các cơ quan và các mô cơ thể khác.

Khi da và tóc bị thiếu oxy, nó có thể trở nên khô, yếu. Các trường hợp thiếu sắt nghiêm trọng hơn có thể gây ra rụng tóc 

Hiện tượng tóc bị rụng khi gội và chải hằng ngày là chuyện hoàn toàn bình thường, nhưng nếu tóc bạn đột nhiên bị rụng nhiều hơn bình thường, đó có thể là do thiếu sắt.

7. Sưng, đau lưỡi và miệng

Đôi khi chỉ cần nhìn vào bên trong hoặc xung quanh miệng cũng có thể cho bạn biết liệu bạn có đang bị thiếu máu do thiếu sắt hay không.

Dấu hiệu bao gồm lưỡi bị sưng, viêm, nhợt nhạt hoặc nhẵn một cách kỳ lạ.

Huyết sắc tố thấp trong tình trạng thiếu sắt có thể làm cho lưỡi trở nên nhợt nhạt, trong khi đó mức myoglobin thấp hơn lại khiến lưỡi bị đau, trơn tru và sưng.

Myoglobin là một protein trong các tế bào hồng cầu hỗ trợ cơ bắp của bạn, chẳng hạn như cơ tạo nên lưỡi.

Thiếu sắt cũng có thể gây khô miệng, đau, xuất hiện vết nứt đỏ ở khóe miệng hoặc loét miệng.

8. Hội chứng chân không yên

stHội chứng chân không yên là hiện tượng có một sự thôi thúc mạnh mẽ di chuyển ở chân của bạn khi nghỉ ngơi. Nó gây ra cảm giác khó chịu, hoặc cảm giác ngứa ở bàn chân và chân.

Nó thường tệ hơn vào ban đêm khiến người bị mắc triệu chứng này rất khó ngủ

Nguyên nhân của hội chứng chân không yên vẫn chưa được tìm ra

Tuy nhiên, có tới 25% những người mắc hội chứng này được cho là bị thiếu máu do thiếu sắt, và nồng độ sắt càng thấp thì các triệu chứng càng tồi tệ hơn 

9. Móng tay giòn hoặc xuất hiện hình thìa

Một triệu chứng ít phổ biến hơn của thiếu sắt là móng tay giòn hoặc hình thìa,  tình trạng này thường được gọi là koilonychia 

Triệu chứng ban đầu thường là móng giòn dễ gãy và nứt

Trong giai đoạn sau của thiếu sắt, móng tay hình thìa có thể xảy ra khi phần giữa của móng và các cạnh được nâng lên để tạo vẻ ngoài tròn như cái thìa.

Tuy nhiên, đây là một tác dụng phụ hiếm gặp và thường chỉ thấy trong các trường hợp thiếu máu nặng do thiếu sắt.

10. Một số dấu hiệu khác

Có một số dấu hiệu khác cũng cho thấy hàm lượng sắt trong máu của bạn có thể thấp. Nhưng nó có xu hướng ít phổ biến hơn và thường đi kèm với nhiều bệnh khác không chỉ là thiếu sắt.

Các dấu hiệu thiếu máu thiếu sắt khác bao gồm:

• Cảm giác thèm ăn kỳ lạ: Sự khao khát những món ăn lạ hoặc những món không phải là thực phẩm. Ví dụ như thèm ăn đá, đất sét, bụi bẩn, phấn hoặc giấy cũng có thể là một dấu hiệu thiếu sắt. Tuy nhiên trường hợp này cũng xảy ra trong khi mang thai 

• Cảm thấy lo lắng: Việc thiếu oxy cho các mô cơ thể bị thiếu sắt có thể gây ra cảm giác lo lắng. Tình trạng này sẽ cải thiện hoặc giải quyết khi mức độ sắt được điều chỉnh 

• Bàn tay và bàn chân lạnh: Thiếu sắt có nghĩa là ít oxy được cung cấp cho tay và chân. Một số người có thể cảm thấy dễ bị lạnh hoặc có bàn tay và bàn chân lạnh.

• Nhiễm trùng thường xuyên hơn: Vì sắt cần thiết cho hệ thống miễn dịch khỏe mạnh, thiếu chất này có thể khiến bạn mắc nhiều bệnh hơn bình thường 

Phải làm gì nếu bạn nghĩ mình thiếu sắt

Nếu bạn nghĩ rằng bạn bị thiếu máu do thiếu sắt, hãy xem xét lời khuyên sau đây.

Nói chuyện với bác sĩ của bạn

Nếu bạn nghĩ rằng bạn đang có dấu hiệu hoặc triệu chứng thiếu sắt, bạn nên hẹn gặp bác sĩ. Xét nghiệm máu sẽ xác định xem bạn có bị thiếu máu do thiếu sắt hay không

Nếu bác sĩ xác nhận bạn bị thiếu sắt, việc điều trị sẽ khá dễ dàng bằng cách tăng lượng sắt từ chế độ ăn uống hoặc bổ sung sắt 

Mục đích chính của điều trị là khôi phục lại nồng độ hemoglobin về mức bình thường và bổ sung lượng sắt dự trữ.

Cố gắng đảm bảo đủ chất sắt thông qua thực phẩm trong chế độ ăn uống của bạn. Chỉ dùng thực phẩm bổ sung nếu bác sĩ khuyên dùng.

Ăn thực phẩm giàu chất sắt

Nếu bác sĩ kết luận bạn thiếu chất sắt trong chế độ ăn uống, hãy bổ sung thêm các thực phẩm chứa nhiều sắt, chẳng hạn như:

• Thịt đỏ, thịt lợn và thịt gia cầm

• Các loại rau củ có màu xanh đậm, như rau bina và cải xoăn

• Trái cây sấy khô, chẳng hạn như nho khô và quả mơ

• Đậu Hà Lan, đậu và các xung khác

• Đồ ăn biển

• Hạt và quả hạch

• Thực phẩm chức năng tăng cường chất sắt như Acti-Globin

>>>> Bạn Có Biết: Thực phẩm cần cho người thiếu máu do thiếu sắt

Giúp tăng cường hấp thụ sắt của bạn

Điều quan trọng, bổ sung vitamin C sẽ giúp cơ thể bạn hấp thụ chất sắt tốt hơn. Hãy chắc chắn rằng bạn ăn đủ thực phẩm giàu vitamin C, chẳng hạn như trái cây và rau quả

Nó cũng có tác dụng tránh một số loại thực phẩm ức chế sự hấp thụ sắt khi ăn với số lượng lớn. Bao gồm trà, cà phê, thực phẩm giàu canxi như các sản phẩm từ sữa và ngũ cốc nguyên hạt.

Uống bổ sung sắt nếu bác sĩ kiến nghị

Nếu bạn sử sụng sản phẩm bổ sung sắt, hãy uống nước cam cùng với nó để tăng cường hấp thu, hoặc sử dụng sản phẩm bổ sung sắt có thêm cả Vitamin C.

Acti-Globin bổ sung Sắt và vitamin C theo tiêu chuẩn Châu Âu

Lưu ý có một số tác dụng phụ xảy ra khi bổ sung sắt. Như đau dạ dày, táo bón hoặc tiêu chảy, ợ nóng, buồn nôn và phân đen.

Tuy nhiên, những tác dụng phụ này thường giảm dần theo thời gian và phụ thuộc vào liều lượng sắt bạn dùng.