Bé táo bón nên điều trị sớm, tránh gây biến chứng

Táo bón ở trẻ em hay gặp nhiều ở giai đoạn 2-3 tháng tuổi và sau 18 tháng tuổi. Ở lứa tuổi trên 18 tháng, táo bón sẽ liên quan nhiều đến chế độ ăn thiếu chất xơ và thói quen sinh hoạt của bé (ham chơi nín cầu, đi ngoài không đúng giờ). Do đó, việc điều trị táo bón chủ yếu cho trẻ đi vệ sinh đều đặn, cung cấp rau, trái cây và nước uống đầy đủ.

Táo bón ở trẻ nhỏ liên quan nhiều hơn đến sữa, chế độ ăn của mẹ trong giai đoạn cho con bú và rối loạn nhu động ruột. Nếu mẹ sử dụng thuốc gây giảm tiết (thuốc ho, sổ mũi, chống dị ứng, uống cà phê hay trà nhiều…), bé cũng có thể bị bón theo. Trẻ phải dùng kháng sinh sớm cũng dễ bị rối loạn khuẩn ruột và gây ra táo bón, tiêu chảy xen kẽ.

Trẻ suy dinh dưỡng dễ bị táo bón hơn vì thiếu lượng chất xơ trong khẩu phần ăn. Nhu động ruột của những bé này cũng kém hơn.

Cách phòng tránh và điều trị táo bón

Trẻ mới sinh thường đi cầu phân lỏng, hoa cà hoa cải và nhiều lần trong ngày. Đến khoảng 2-3 tháng tuổi, do sự trưởng thành của đường tiêu hóa, khả năng cô đặc phân tốt hơn nên phân sẽ sệt lại và giảm số lần, đó là sinh lý bình thường của lứa tuổi.

Những trẻ bú sữa công thức sẽ có phân đặc ngay từ đầu, đó là do thành phần đạm, lượng phospho, canxi, sắt và chất xơ trong sữa công thức và sữa mẹ khác nhau. Do đó, trong sữa công thức, người ta phải bổ sung thêm chất xơ prebiotic để ngăn ngừa táo bón ở trẻ.

Trong giai đoạn này, cha mẹ nên chú ý tập cho bé phản xạ đi cầu đều đặn. Massage bụng cho bé để kích thích nhu động ruột khi trẻ đói, xi đi cầu 2 lần mỗi ngày (nên thực hiện sau cữ bú vì ruột đang tăng co bóp) để bé quen dần. Không nên tự động cho uống nước trái cây vì có thể làm trẻ chướng bụng. Chỉ cho bé ăn trái cây nếu được bác sĩ chỉ định.

Khi trẻ ăn dặm, nên tập ăn trái cây nạo nhuyễn để cung cấp đủ chất xơ. Cho ăn rau cũng phải là cả xác rau chứ không chỉ lấy nước pha bột.

Nhớ cho trẻ uống nước đầy đủ, nhất là những ngày nắng nóng và với bé đổ nhiều mồ hôi. Không pha sữa đặc hơn hướng dẫn của loại sữa. Không tự mua canxi hay thuốc bổ máu uống thêm vì có thể làm trẻ khó đi cầu. Việc bổ sung thuốc phải do bác sĩ thăm khám và quyết định, chỉ bổ sung nếu trẻ thực sự thiếu.

Trong những trường hợp trẻ bị bón kéo dài nhưng chỉ là táo bón chức năng, có thể bác sĩ sẽ cho bé dùng thuốc làm mềm phân trong một thời gian, cùng với cải thiện chế độ ăn và tập luyện đi cầu. Có khi phải dùng thuốc bơm hậu môn để tháo phân và tạo ra lịch đi tiêu. Tuy nhiên, cha mẹ không nên tự ý mua thuốc dùng cho trẻ.

Nếu chỉ bơm cho bé khi bón mà không thay đổi về chế độ dinh dưỡng thì không giải quyết được cái gốc của bệnh, chỉ làm bé sợ đi cầu và sợ cả cái ống bơm nhiều hơn. Sử dụng thuốc làm mềm phân cũng có thể giảm dần tác dụng (lờn thuốc dần), có thể gây chướng bụng hay tiêu chảy.

Phòng ngừa táo bón là một trong những kiến thức chăm sóc trẻ thông thường mà cha mẹ nên biết. Điều trị táo bón trẻ em là một quá trình lâu dài, toàn diện, đòi hỏi sự kiên nhẫn của cha mẹ, sự phối hợp của gia đình với bác sĩ nhi khoa và bác sĩ dinh dưỡng…

Bác sĩ Nguyễn Thị Thu Hậu
Trưởng khoa Dinh dưỡng, BV Nhi đồng II

Táo bón | Táo bón ở trẻ nhỏ | Điều trị | Điều trị táo bón