Dùng thảo dược như thế nào để an toàn

Hiện nay, các loại thực phẩm chức năng từ thảo dược tự nhiên đã được cho phép dùng không cần kê đơn, nhưng điều đó không có nghĩa là chúng luôn an toàn. Mặc dù các sản phẩm này được sử dụng để tăng cường sức khỏe, nhưng vẫn còn thiếu các nghiên cứu lâm sàng ghi nhận kết quả sử dụng. Thực phẩm chức năng dạng thảo dược được bán ở nhiều hình thức khác nhau như trà, bột, các dạng viên uống hoặc dung dịch.

FDA có ban hành các quy định về các sản phẩm thảo dược hay không?

FDA không kiểm soát các dạng thực phẩm chức năng từ thảo dược và cách sử dụng chúng có thể có tác dụng phụ. Người tiêu dùng cần phải hiểu rằng mặc dù các nhãn có thể nói sản phẩm là "tự nhiên", tuy nhiên các sản phẩm này không hoàn toàn là luôn an toàn. Tốt nhất nên tham khảo ý kiến dược sĩ hoặc bác sĩ về tương tác thuốc trước khi sử dụng bất sản phẩm nào. Các sản phẩm thảo dược có thể có các tương tác với thuốc điều trị kê toa.

Thảo dược là “hoàn toàn tự nhiên” Vậy tại sao vẫn phải lo lắng về tương tác thuốc?

Mặc dù là thảo dược, nhưng các phần hoạt tính của nó vẫn có thể là những hóa chất mạnh. Do đó dùng thảo dược có thể có tương tác với nhau hoặc với rượu, thức ăn. Nếu các sản phẩm này không có các cảnh báo an toàn trên nhãn dãn, thì khá khó khăn cho người tiêu dùng biết nếu tương tác có thể xảy ra.

Black cohosh

Black cohosh là một loại cây bụi ở Bắc Mỹ. Black cohosh thường được sử dụng điều trị các rối loạn khi mãn kinh ("bốc hỏa"), đau bụng kinh, co thắt tử cung, và viêm âm đạo. Black cohosh có thể gây hại cho gan và sẽ tăng cường độc tính đối với gan nếu sử dụng kèm với một số chất cũng có thể gây hại cho gan ví dụ như atorvastatin, acetaminophen, rượu. Nếu sử dụng các loại thuốc này cùng với Black cohosh, thuốc sẽ trở nên có hại bởi các enzym gan nhất định có thể tích lũy trong cơ thể và dẫn đến ngộ độc.

Coenzyme Q10

CoenzymeQ10, còn được gọi là ubiquinone hay CoQ10, thường có trong trong tim, thận, gan và tụy. Nhưng do quá trình lão hóa và hút thuốc có thể làm suy yếu hoạt chất này trong các cơ quan. CoQ10 cần thiết để bù đắp các tổn thương ở tim gây ra bởi các loại thuốc ung thư , bệnh nướu răng, hoặc loạn dưỡng cơ. Sử dụng CoQ10 cùng với thuốc chống đông máu có thể làm giảm tác dụng làm loãng máu. Nếu bạn đang dùng thuốc làm loãng máu, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng CoQ-10. Bạn cũng có thể cần phải làm xét nghiệm đông máu thường xuyên hơn và phải thay đổi liều thuốc chống đông máu.

Cranberry (quả nam việt quất)

Quả nam việt quất là một loại trái cây giàu vitamin C, uống nước ép nam việt quất giúp ngăn ngừa nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI). Mặc dù các có những ý kiến trong các tài liệu trái ngược nhau, một số nghiên cứu đã cho thấy nam việt quất có thể làm giảm nhiễm trùng đường tiểu tái phát ở phụ nữ mang thai, các bệnh nhân lớn tuổi và phải nhập viện. Quả nam việt quất cũng có thể có tương tác thuốc: tạo ra tác dụng gia tăng các chất làm loãng máu (chống đông máu) như warfarin và dẫn đến gây bầm tím hoặc chảy máu. Nếu bạn bị chảy máu chân răng, nên tới bác sĩ khám nếu trước đó bạn ăn nhiều hoặc uống nhiều nước ép quả nam việt quất.

Echinacea (Cúc nón tím)

Echinacea đã được sử dụng để tăng cường miễn dịch cơ thể và thường được sử dụng trong điều trị cảm lạnh thông thường. Tương tác của Echinacea rất ít. Echinacea có thể làm chậm sự phân hủy (trao đổi chất) của caffeine trong cơ thể và có thể dẫn đến tác dụng phụ như bồn chồn, đau đầu hay mất ngủ.

Evening Primrose Oil - Tinh dầu hoa anh thảo

Tinh dầu hoa anh thảo là một loại thực vật được biết đến với các tên khác như Oenothera biennis, scabish. Tinh dầu hoa anh thảo cung cấp các axit béo có giá trị dinh dưỡng đối với cơ thể. Tinh dầu này chứa axit gamma linoleic có thể làm chậm quá trình đông máu và tăng khả năng bầm tím hoặc chảy máu. Nếu bạn đang sử dụng thuốc hay thảo dược có thể có tác dụng chống đông máu, hãy hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng tinh dầu hoa anh thảo. Sử dụng tinh dầu hoa anh thảo có thể làm tăng nguy cơ co giật nếu bạn đang dùng thuốc động kinh.

Valerian (Cây nữ lang hoa)

Valerian đã được sử dụng để điều trị chứng mất ngủ và lo lắng, mặc dù các nghiên cứu vẫn còn có nhiều mâu thuẫn. Tại Đức, Valerian được phê duyệt sử dụng như một loại thuốc an thần có hiệu quả nhẹ. Tuy nhiên có trên 500 tương tác thuốc có thể có đối với valerian. Do đó cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng valerian cùng với thuốc giãn cơ, thuốc ngủ hay các thuốc an thần khác, thuốc giảm đau, thuốc chống trầm cảm, hoặc các loại thuốc khác gây buồn ngủ. Những loại thuốc này có thể làm tăng buồn ngủ và chóng mặt nếu dùng chung với valerian.

St. John's Wort

St. John Wort là một thảo dược phổ biến được sử dụng rộng rãi để hỗ trợ điều trị các triệu chứng bệnh trầm cảm. Tương tác thuốc với St. John Wort thể có nhiều và khá nguy hiểm. Do mức độ nghiêm trọng của các tương tác thuốc này, bạn phải hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng Wort St. John. Không kết hợp St. John Wort với các thuốc: SSRIs, TCAs, chất ức chế MAO, nefazodone, thuốc triptans đau nửa đầu, dextromethorphan, warfarin, thuốc tránh thai, một số thuốc HIV, và nhiều loại thuốc khác.

Saw Palmetto

Saw Palmetto thường được sử dụng phổ biến để điều trị phì đại tuyến tiền liệt (BPH) lành tính không phải ung thư. Bằng chứng cho thấy Saw Palmetto có thể có hiệu quả điều trị BPH ở mức dộ nhẹ đến trung bình. Saw Palmetto nên tránh thuốc khác sử dụng để điều trị BPH, như finasteride (Proscar), trừ khi có sự chỉ định của bác sĩ. Saw Palmetto có thể cũng khiến đông máu chậm và có thể làm tăng nguy cơ bị thâm tím hoặc chảy máu nếu dùng với thuốc làm loãng máu như warfarin. Nếu Saw Palmetto được kết hợp với estrogen hoặc thuốc tránh thai, hiệu quả của các phương pháp điều trị nội tiết tố này sẽ bị giảm đi.

Melatonin

Melatonin là một hormone tự nhiên giúp điều chỉnh giấc ngủ. Melatonin có thể hữu ích cho các bệnh mất ngủ, đi máy bay và thay đổi múi giờ. Melatonin nên sử dụng tránh rượu và thuốc an thần khác (ví dụ, thuốc an thần benzodiazepines andhypnotics), một số thuốc kháng histamin, thuốc giảm đau hoặc giãn cơ. Melatonin có thể cũng làm tăng lượng đường trong máu và gây tương tác với thuốc tiểu đường. Sử dụng melatonin cùng với các thảo dược chống đông máu cũng có thể có sự tương tác nhất định.

Nhân sâm

Nhân sâm là thảo dược đã được sử dụng rất nhiều ở các nước châu Á và cho thấy tác dụng điều trị trong nhiều thế kỷ. Tác dụng của nhân sâm là để nâng cao sức đề kháng của cơ thể với stress và tăng cường sức khỏe. Nhân sâm có rất nhiều gốc xuất xứ cũng như tương tác thuốc. Sử dụng lâu dài nhân sâm Mỹ có thể làm giảm hiệu quả của warfarin, thuốc chống đông máu. Nói chung, nhân sâm không nên được sử dụng với thuốc chống đông máu. Tuy nhiên, nhân sâm cũng có tác dụng thuốc chống đông máu và có thể dẫn đến chảy máu. Nhân sâm cũng có thể ảnh hưởng đến các phương pháp điều trị huyết áp và thuốc tiểu đường như dùng insulin hoặc hypoglycemics.

Feverfew

Feverfew là một loại cúc. Feverfew thường được sử dụng để ngăn ngừa chứng đau nửa đầu và buồn nôn; Tuy nhiên, Feverfew có thể làm tăng nguy cơ chảy máu, đặc biệt là ở những người bị rối loạn đông máu máu hoặc sử dụng các chất làm loãng máu để giúp ngăn ngừa cục máu đông, ví dụ như aspirin, warfarin, heparin, Plavix (clopidogrel), Pradaxa (dabigitran), Xarelto (rivaroxaban) hoặc lượng thấp heparins như enoxaparin hoặc dalteparin.

Ginkgo Biloba

Ginkgo được sử dụng hỗ trợ điều trị cho các triệu chứng của bệnh mất trí nhớ Alzheimer, bệnh Parkinson, và để hỗ trợ cải thiện bộ nhớ nói chung. Ginkgo có thể làm giảm tác dụng kháng virus của thuốc sử dụng điều trị HIV, như efavirenz hoặc indinavir. Ginkgo cũng có thể làm thay đổi tương tác thuốc chuyển hóa qua gan bao gồm các chất như omeprazole (Prilosec OTC), fluvastatin (Lescol), và donepezil (Aricept). Nên tránh dùng ginkgo ở những bệnh nhân dùng thuốc động kinh, thuốc làm loãng máu, thuốc tiểu đường.

Tỏi

Tỏi là một loại thường được sử dụng làm hương liệu, thực phẩm và thảo dược. Tỏi có rất nhiều tác dụng: làm giảm cholesterol và triglycerides, giúp ngăn ngừa ung thư, làm giảm lượng đường trong máu và giảm đau bụng kinh. Tỏi đã được báo cáo ảnh hưởng đến quá trình đông máu, lượng đường trong máu và có thể ảnh hưởng đến những người dùng thuốc làm loãng máu như aspirin, warfarin, hoặc clopidogrel (Plavix). Sử dụng chung các sản phẩm từ tỏi với chất ức chế HIV protease (PI) có thể làm giảm nồng độ PI trong máu.

Trà xanh

Trà xanh là một thức uống phổ biến có nguồn gốc từ Trung Quốc và có tác dụng làm giảm cholesterol. Ngoài ra trà xanh còn là một chất chống oxy hóa chống ung thư. Tại Mỹ, việc sử dụng trà xanh đã trở nên phổ biến do công bố tác dụng có thể thúc đẩy sự trao đổi chất và hỗ trợ trong việc giảm cân. Lá trà xanh sấy khô có chứa vitamin K, và dùng một lượng lớn có thể gây trở ngại cho hoạt động của một số chất làm loãng máu. Một sự giảm INR đáng kể đã được báo cáo ở bệnh nhân điều trị dùng warfarin sau khi bệnh nhân bắt đầu dùng một lượng lớn lượng lớn trà xanh. Bệnh nhân đang sử dụng warfarin nên tránh dùng nhiều trà xanh.

Gừng

Gừng thường được sử dụng làm hương liệu, thực phẩm, thảo dược. Gừng đã được sử dụng trong việc điều trị và phòng ngừa say tàu xe, chóng mặt, kích thích thèm ăn, và giảm axit trong dạ dày. Gừng cũng được phụ nữ sử dụng để giảm buồn nôn và nôn trong thai kỳ. Tương tác thuốc với gừng là rất ít. Tuy nhiên, nó được biết là ức chế thromboxan synthetase, gây kéo dài thời gian chảy máu và có thể gây tương tác với thuốc chống đông máu như warfarin, aspirin, hoặc chất làm loãng máu khác.

Làm thế nào khi dùng thảo dược mà bị tương tác thuốc?

Điều quan trọng là hãy nhớ rằng cách tốt nhất để xử lý bất kỳ sự tương tác thuốc nào là dự đoán và ngăn chặn trước. Để làm điều đó, bạn cần phải chủ động tìm hiểu thông tin hoặc hỏi bác sĩ điều trị về các tương tác thuốc có thể gặp Tham khảo ý kiến bác sĩ về những bệnh hay triệu chứng bệnh nào của bạn cùng với các thảo dược sẽ dùng trước khi sử dụng. Đừng ngưng dùng thuốc trừ khi có sự chỉ định của bác sĩ. Vì các tương tác có thể là không đáng kể và không hề có gì nghiêm trọng. Mặc khác, nếu sự tương tác diễn biến nghiêm trọng thì cần ngừng sử dụng các thảo dược đó ngay lập tức.

Hoài Thanh

Medical News Magazine