Những điều cần biết về phát ban thiếu máu?
Phát ban thiếu máu, không phải là một thuật ngữ y tế, đôi khi nó được sử dụng để chỉ các nhúm nhỏ màu đỏ trên da, thường ở chân dưới. Những vết này thường được gọi là đốm hoặc ban xuất huyết, tùy thuộc vào kích thước của chúng.
Phát ban thiếu máu
Nó thường xuất hiện khi số lượng tiểu cầu thấp, có thể được phát hiện trong thiếu máu bất sản (là bệnh thiếu máu do rối loạn chức năng tuỷ xương) hoặc với một số bệnh nhiễm trùng.
Thiếu máu thường đề cập đến sự thiếu hụt các tế bào hồng cầu trong cơ thể. Mặt khác, thiếu máu bất sản đặc trưng bởi số lượng hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu giảm.
Bài viết này sẽ tìm hiểu một trong số nhiều lý do làm cho số lượng tiểu cầu thấp và xuất hiện phát ban đi kèm.
Nguyên nhân
Thiếu máu bất sản xảy ra khi có sự bất thường trong tủy xương. Tủy là một mô xốp bên trong xương có nhiệm vụ sản sinh các tế bào gốc . Những tế bào gốc này bao gồm tế bào hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu.
Tiểu cầu là những tế bào có chức năng cầm máu nhờ tác dụng kết dính vón cục máu đông. Khi số lượng tiểu cầu quá thấp, máu không thể đông lại bình thường và điều này gây ra chảy máu bề mặt dưới da.
Thông thường, có từ 150.000 đến 450.000 tiểu cầu trên mỗi microliter (lauL) máu lưu thông trong cơ thể. Những tiểu cầu này chết sau khoảng 10 ngày.
Nếu tủy xương không liên tục tạo ra tiểu cầu mới để thay thế chúng, khả năng đông máu của máu sẽ bị ảnh hưởng. Điều này gây ra chảy máu dưới da xuất hiện dưới dạng phát ban đỏ, được gọi là phát ban thiếu máu.
Một số loại thiếu máu có thể cản trở hoặc thậm chí ngừng sản xuất tế bào máu trong tủy xương. Phổ biến nhất trong số đó là thiếu máu bất sản, còn được gọi là suy tủy xương. Đây là một bệnh có khả năng di truyền
Thiếu máu bất sản
Thiếu máu bất sản là một rối loạn máu hiếm gặp và có khả năng nghiêm trọng. Nó chủ yếu ảnh hưởng đến thanh thiếu niên, thanh niên và người già. Thiếu máu bất sản xảy ra phổ biến gấp hai đến ba lần ở những người châu Á.
Tủy xương có thể bị tổn thương tạm thời hoặc vĩnh viễn bởi một số yếu tố, bao gồm:
• Xạ trị và hóa trị
• Rối loạn tự miễn dịch
• Nhiễm virus
• Thai kỳ
Các tổn thương này có thể gây ra thiếu máu bất sản phát triển. Nếu không tìm được nguyên nhân chính xác, nó sẽ được gọi là thiếu máu bất sản vô căn.
Thiếu máu bất sản có gặp trong bệnh di truyền?
Một số trường hợp hiếm gặp, di truyền có thể gây ra thiếu máu bất sản. Phổ biến nhất trong số này là thiếu máu Fanconi - một loại bệnh di truyền phát sinh từ tủy xương bị thương tổn. Thương tổn này ảnh hưởng đến quá trình sản sinh tế bào máu và gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như bệnh bạch cầu (một loại ung thư máu)
Khoảng 90 phần trăm những người bị thiếu máu Fanconi cuối cùng sẽ bị suy tủy xương, có thể gây phát ban. Thiếu máu bất sản thường chỉ là một trong những vấn đề mà một người bị ảnh hưởng bởi thiếu máu Fanconi sẽ gặp phải.
Thiếu máu thiếu sắt
Da bị trầy xước và bầm tím có thể gây ra sự xuất hiện giống như phát ban trên da.
Triệu chứng
Bác sĩ có thể nghi ngờ bạn bị thiếu máu nếu các triệu chứng thiếu máu khác xảy ra đồng thời với phát ban.
.
Số lượng tiểu cầu thấp xảy ra khi thiếu máu bất sản cũng có thể tạo ra các triệu chứng khác, bao gồm:
• Vết bầm nhỏ trên da
• Chảy máu cam và chảy máu nướu răng
• Máu trong phân
• Vấn đề về thị lực do chảy máu ở võng mạc
• Chảy máu kinh nguyệt nặng ở phụ nữ
Các triệu chứng khác của thiếu máu bất sản có thể bao gồm:
• Mệt mỏi
• Buồn nôn
• Khó thở
• Nhịp tim nhanh hoặc không đều
• Da nhợt nhạt
• Xuất huyết dưới da không rõ nguyên nhân hoặc dễ bầm tím
• Chóng mặt
• Đau đầu
Các triệu chứng thiếu máu do thiếu hồng cầu có thể bao gồm:
• Yếu đuối
• Mệt mỏi
• Khó thở
• Chóng mặt
• Đánh trống ngực
• Tay chân lạnh
• Tức ngực
Thiếu máu cũng có thể góp phần gây nhiễm trùng thường xuyên hoặc kéo dài, do thiếu tế bào bạch cầu. Những loại nhiễm trùng này có thể nghiêm trọng và thậm chí đe dọa tính mạng.
Chẩn đoán
Nhằm xác định và điều trị nguyên nhân cơ bản của phát ban thiếu máu các bác sĩ sẽ sử dụng tiền sử bệnh của bạn, khám thực thể và các kết quả xét nghiệm để chẩn đoán
Tìm hiểu tiền sử bệnh án là rất quan trọng để có thể đánh giá các nguyên nhân tiềm ẩn của tổn thương tủy xương, đặc biệt là trong các trường hợp thiếu máu bất sản mắc phải. Những nguyên nhân này có thể bao gồm bất kỳ nguyên nhân nào sau đây:
• Tiếp xúc với độc tố, phóng xạ hoặc tác nhân môi trường có hại
• Phương pháp điều trị ung thư , như xạ trị và hóa trị
• Tiền sử mắc một số bệnh truyền nhiễm hoặc rối loạn tự miễn dịch
• Nhiễm trùng hoặc các bệnh di truyền
Bác sĩ sẽ tìm kiếm các dấu hiệu chảy máu dưới da và kiểm tra vùng bụng của bạn để xác định xem lá lách có bị to hay không. Họ cũng sẽ hỏi về tiền sử bệnh trước đó và các loại thuốc hoặc chất bổ sung mà bạn đã, đang sử dụng
Công thức máu toàn bộ sẽ xác định số lượng tế bào máu, bao gồm cả tiểu cầu, trong một mẫu máu. Ít hơn 150.000 tiểu cầu trên mỗi microliter được coi là thấp bất thường.
Xét nghiệm máu cũng có thể giúp loại trừ các nguyên nhân khác gây ra suy tủy xương.
Nếu bác sĩ nghi ngờ bạn bị thiếu máu bất sản, họ có thể sẽ giới thiệu bạn đến với bác sĩ huyết học - bác sĩ chuyên khoa các bệnh về máu và rối loạn máu
Phương pháp điều trị
Bất kỳ kế hoạch điều trị nào cũng cần giải quyết nguyên nhân cơ bản của phát ban thiếu máu và phục hồi sản xuất tế bào máu của cơ thể.
Thiếu máu bất sản được phân làm 3 loại là không nghiêm trọng, nghiêm trọng hoặc rất nghiêm trọng. Điều này dựa trên công thức máu của bệnh nhân và sẽ giúp xác định kế hoạch điều trị. Số lượng tế bào máu càng thấp, tình trạng càng nghiêm trọng.
Điều trị thiếu máu bất sản có thể bao gồm:
• Truyền máu
• Cấy ghép tế bào gốc máu và tủy
• Thuốc
Thuốc có thể được quy định để đạt được những điều sau đây:
• Kích thích tủy xương
• Ức chế hệ thống miễn dịch
• Ngăn ngừa và điều trị nhiễm trùng
Quan điểm
Khả năng chữa trị và phục hồi phụ thuộc vào nguyên nhân cơ bản của phát ban thiếu máu. Tổn thương dưới tủy xương có thể tạm thời hoặc vĩnh viễn.
Thiếu máu bất sản là nguyên nhân cơ bản phổ biến nhất của phát ban thiếu máu. Nó có thể xuất hiện đột ngột, hoặc phát triển dần dần. Nếu không được điều trị, thiếu máu bất sản sẽ trở nên nghiêm trọng hơn theo thời gian.
Hầu hết những người bị ảnh hưởng bởi thiếu máu bất sản có thể điều trị thành công, ngay cả trong trường hợp nghiêm trọng, mặc dù thời gian điều trị khá lâu. Và điều quan trọng là phải đi khám bác sĩ ngay khi bạn thấy cơ thể xuất hiện triệu chứng phát ban đỏ mà không rõ nguyên nhân.
Theo Medicalnewstoday
Ngọc Hà dịch