Sốc phản vệ có thể gây nguy cơ tử vong cao

Cơ quan y tế Anh cho biết có khoảng 0,05/ 100.000 người có thể chết vì sốc phản vệ hàng năm, có khoảng 10 đến 20 trường hợp mỗi năm. Thuật ngữ y học này bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp ana (chống lại) và phylaxis (bảo vệ). Ở Anh và Mỹ, những con số ca nhập viện do sốc phản vệ đã được tăng lên trong vài thập kỷ gần đây. NHS (Sở Y tế Quốc gia), Vương quốc Anh, cho biết rằng tỷ lệ này tăng gấp ba lần từ năm 1994 đến năm 2004.

Khi xảy ra sốc phản vệ, cơ thể phản ứng xấu với một chất gây dị ứng, có thể là một số loại thực phẩm, khi bị côn trùng cắn, nọc độc, hoặc dùng thuốc. Khi cơ thể phản ứng miễn dịch đối với các chất được coi như mối đe dọa đối với sức khỏe như một loại vi khuẩn có hại hoặc virus, các phản ứng có thể xảy ra ngay lập tức, hoặc trong vòng vài giờ.

Trong những trường hợp rất hiếm, bệnh nhân có thể phản ứng ngay sau khi tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng. Khi một chất gây dị ứng xâm nhập vào một cơ thể nhạy cảm, một lượng lớn các histamine và một số hóa chất khác sẽ được giải phóng vào máu. Histamin gây nên một phản ứng viêm, là một trong các đáp ứng miễn dịch đối với mầm bệnh bên ngoài.

Điều này gây ra:

- Giãn mạch máu, có thể dẫn đến hạ huyết áp đột ngột và co thắt đường hô hấp.

- Thoát mạch máu dẫn đến phù (sưng) trong các mô xung quanh. Khi mạch máu bị rò rỉ dẫn đến hạ huyết áp. Nếu các dấu hiệu hoặc triệu chứng nghiêm trọng, bệnh nhân nên đi khám bác sĩ càng sớm càng tốt.

Bệnh nhân có thể được tiêm thuốc adrenalin và một vài loại thuốc khác trong vòng khoảng mười phút nếu không có sự cải thiện. Trong một số trường hợp thuốc kháng histamin và steroid có thể được sử dụng để điều trị. Người bị sốc phản vệ có thể bị chóng mặt và mệt mỏi. Nếu huyết áp hạ đột ngột họ có thể bị bất tỉnh. Có thể có hiện tượng khó thở và thở khò khè, nếu đường dẫn khí trở nên hẹp hơn.

Các dấu hiệu và triệu chứng sau đây cũng có thể xuất hiện:

- Có vị tanh (như vị kim loại) trong miệng

- Tiêu chảy

- Ngất xỉu

- Sốt

- Cảm thấy lo lắng, hồi hộp

- Phát ban

- Ngứa, có thể ngứa râm ran

- Mắt bị ngứa, có thể chuyển thành màu đỏ

- Buồn nôn

- Đau ở vùng bụng

- Nhịp tim thay đổi

- Sưng bàn chân, bàn tay, môi, mắt, và thậm chí cả bộ phận sinh dục

- Ói mửa. Khó thở nặng và/ hoặc giảm huyết áp nghiêm trọng có thể gây sốc và dẫn đến tử vong. Phản ứng có thể xảy ra ngay sau khi tiếp xúc với yếu tố gây dị ứng và có biểu hiện tồi tệ nhanh chóng cần phải được cấp cứu ngay.

Điều trị sốc phản vệ như thế nào?

Theo NHS, Vương quốc Anh, nếu bạn thấy các triệu chứng nghiêm trọng, bạn nên gọi xe cấp cứu ngay lập tức. Nếu bạn có thể, hãy tìm cách loại bỏ các chất gây dị ứng đó. Nếu người bệnh khó thở, hãy cố gắng để họ ngồi dậy. Nếu bị hạ huyết áp, hãy đặt họ nằm trên mặt bằng phẳng và nâng cao chân của họ, hãy chắc chắn rằng họ có thể thở nếu họ đã ngất đi. Sau đó, đặt bệnh nhân ở tư thế hồi phục.

Epinephrine (tiêm adrenaline): tiến hành phương pháp này càng sớm càng tốt nếu đội ngũ y tế cho rằng rằng bệnh nhân bị sốc phản vệ. Một số người luôn mang theo bên mình một bộ dụng cụ tiêm adrenaline. Hãy thử làm điều đó để bảo vệ bản thân hoặc giúp đỡ người khác nếu bạn có thể. Nếu bệnh nhân không đáp ứng với mũi tiêm adrenaline trong khoảng mười phút, hãy tiếp tục tiêm liều thứ hai.

Trong phần lớn các trường hợp, bệnh nhân đều đáp ứng tốt với cách điều trị này, các dấu hiệu và triệu chứng sẽ giảm đi nhanh chóng. Nếu bạn thấy bệnh nhân không có mạch hoặc nhịp thở dừng lại hoàn toàn, cần thực hiện ngay hồi sức tim phổi CPR. Sau khi tiến hành adrenaline, có nguy cơ là các triệu chứng đó có thể trở lại. Vì vậy, trong hầu hết các trường hợp, các bệnh nhân cần được theo dõi tại bệnh viện khoảng 24 giờ.

Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng, bác sĩ có thể thực hiện chích corticosteroid hoặc thuốc kháng histamin, thường là khi không quá nghiêm trọng. NHS nói rằng tất cả các trường hợp, thậm chí đối với những người sốc phản vệ nhẹ cũng phải được coi là trường hợp cấp cứu. Những người dễ bị dị ứng nên lưu ý phòng tránh các yếu tốt có thể gây dị ứng.

Medical News Today

Viết bởi Christian Nordqvist

Sốc phản vệ