Dùng griseofulvin chữa nấm móng sao cho hiệu quả?
Nấm móng do nhiều chủng gây ra trong đó có chủng Trichophyton. Griseofulvin có nguồn gốc từ penicillinum griseofulvum hay các penicillinum khác, kháng nấm theo cách phá vỡ cấu trúc thoi gián phân tế bào.
Griseofulvin làm ngừng pha giữa của sự phân bào hay tạo ra DNA khiếm khuyết không có khả năng sao chép, làm cho nấm không sinh sản được. Griseofulvin tác dụng chủ yếu trên các chủng nấm gây bệnh ngoài da, tóc móng.
Griceofulvin bôi kém hiệu quả kể cả khi kết hợp với liệu pháp tháo móng. Nguyên nhân: khi bôi, thuốc chỉ ở trên mặt móng mà không thấm sâu vào bên trong móng hay dưới móng là nơi nấm gây bệnh cư trú.
Một số nghiên cứu cho biết, có 7% người dùng thuốc bôi có hiệu quả nhưng vì không có mẫu đối chứng nên đánh giá cũng không chắc chắn. Cơ quan Quản lý thuốc và thực phẩm Mỹ (FDA) chưa cho dùng chính thức với nấm móng. Thuốc bôi chỉ có tính phụ trợ.
Griseofulvin uống có dược động học đặc biệt: Sau khi hấp thu, phân bố trong các tổ chức gan, mô mỡ, cơ xương nhưng đặc biệt tập trung cao ở da, tóc, móng. Griseofulvin có tiềm năng gây độc nặng cho thận, gan; gây mất bạch cầu hạt. Không dùng cho người suy gan thận nặng, mất bạch cầu hạt. Khi dùng cần định kỳ kiểm tra chức năng thận, gan, máu nếu cần thì điều chỉnh liều kể cả việc ngừng thuốc nếu thấy có nguy cơ.
Một số trường hợp suy giảm chức năng thận nhẹ, nếu cân nhắc thấy lợi ích cao hơn nguy cơ thì vẫn có thể dùng nhưng cần giảm liều, điều chỉnh liều nếu cần theo định kỳ kiểm tra. Phải ngừng thuốc nếu thấy mất bạch cầu hạt. Lưu ý rằng, nếu dùng đúng chỉ định, đúng liều, đúng thời gian quy định, có kiểm tra định kỳ thì thường không gặp tác dụng phụ nguy hiểm; cần yên tâm dùng thuốc, nếu thiếu kiên trì hay sợ uống dài ngày bị độc mà ngừng thuốc sẽ không khỏi.
Khi thấy biểu hiện bất thường ở móng, không tự ý dùng thuốc ngay mà cần khám chuyên khoa da liễu. Tại đó, dựa vào lâm sàng và soi nấm sẽ xác định chủng gây bệnh. Cũng có thể nuôi cấy nấm nhưng phức tạp hơn, tỷ lệ dương tính giả khá cao, chỉ chính xác khoảng 30-40%.
Griceofulvin đặc trị trên nấm móng gây ra bởi trichophyton; nếu bị chủng gây bệnh khác như Candida thì không thể dùng griseofulvin mà phải dùng thuốc khác. Nếu đã dùng đúng chỉ định mà định kỳ đánh giá không thấy đáp ứng thì có thể griseofulvin đã bị kháng, thầy thuốc có thể cho thay bằng một thuốc mạnh hơn.
DS. Bùi Văn Uy